Άρες μάρες

"Τα βιβλία του συγγραφέα κ Α. Κρασανάκη για τη γλώσσα και γραφή,  σύμφωνα με τις αρ. πρωτ. Γ2/1105/12-2-1192 και Γ1/4/3-2-1992 αποφάσεις του Υπουργού Παιδείας (Ύστερα από πρόταση των Δ/νσεων Σπουδών της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας Εκπαίδευσης),  έχουν εγκριθεί για αγορά προς εμπλουτισμό των βιβλιοθηκών όλων των Δημοτικών Σχολείων και όλων των Γυμνασίων και Λυκείων της Ελλάδος."

Έτσι αυτοδιαφημίζεται ο Κρητικός ερασιτέχνης γλωσσολόγος Αδαμάντιος (Μάκης) Κρασανάκης στην ιστοσελίδα του, και υποθέτω δυστυχώς ότι είναι αλήθεια. "Δυστυχώς", διότι τα γλωσσολογικά τουλάχιστον βιβλία του -- και είναι πολυγραφότατος ο ευλογημένος! -- είναι συρραφή ανοησιών. Έπεσα τυχαία, χαζεύοντας στο Διαδίκτυο, πάνω σ'ένα απ΄αυτά, επιγραφόμενο "Ελληνική γραφή", και άρχισα να σταχυολογώ διάφορα κουφά που λέει, ωσότου... κουράστηκα και σταμάτησα. Παραθέτω εδώ μερικά από όσα μάζεψα. Κοιτάξτε το πάντως: είναι περιβόλι. Και είναι κρίμα, γιατί είναι εμφανώς γραμμένο με φιλότιμο και αγάπη για το αντικείμενό του...

'Ο,τι βρίσκεται εντός αγκυλών είναι δική μου προσθήκη.

---

Το ελληνικό σύστημα γραφής είναι το πιο εύκολο και το πιο τέλειο του κόσμου.
_ Γράφει καλύτερα και από το μαγνητόφωνο και μαθαίνεται μόλις σε 30’

Η Ελληνική Γραφή είναι η πιο τέλεια και η πιο εύκολη του κόσμου, αφού είναι η μόνη  στον κόσμο που γράφει-υποδείχνει και την ορθή προφορά  και  την ορθή έννοια των λέξεων και μάλιστα με ένα πανεύκολο στην εκμάθησή του τρόπο.

[Μετά τον πίνακα ΟΛΩΝ των γραμμάτων του αλφαβήτου] Τα ως άνω γράμματα του ελληνικού αλφάβητου ονομάζονται  στοιχεία ή ψηφία, επειδή μ’ αυτά δημιουργούμε και άλλα γράμματα, τα δίψηφα γράμματα: ΟΥ(ου) = u, ΑΙ(αι) = Ε(ε) ...

Στο ελληνικό αλφάβητο δεν αναφέρεται [sic] ούτε το σύνολο των γραμμάτων του ελληνικού συστήματος γραφής ούτε και το σύνολο των φθόγγων της ελληνικής γλώσσας, αφού από τη μια δεν αναφέρεται ο φθόγγος u (δεν αναφέρεται, επειδή γράφεται δίψηφα, δηλαδή ΟΥ(ου)) και από την άλλη δεν αναφέρονται τα δίψηφα γράμμα: ΑΙ(αι) = [ε],    ΕΙ(ει) = ΥΙ(υι) = [ι],  ΜΜ(μμ) =μ… (δεν αναφέρονται, επειδή αναφέρονται τα στοιχεία τους,  δηλαδή τα: ΑΙ(αι) = Α(α) + Ι(ι)….).   Για τον ίδιο λόγο στο λατινικό αλφάβητο αναφέρονται τα: U(u), D(d), G(g), B(b), Χ(χ) και δεν αναφέρονται τα: ΤΗ(th), PΗ(ph), AE(ae), OE(oe)...

Οι αλφαβητικές λέξεις:  ά-λφα. β-ήτα...   είναι άκλιτες, όπως και οι αριθμοί: δυο, τρία [!],.. επειδή οι λέξεις αυτές παλιά ήσαν συνάμα και αριθμοί:  Α(α) = 1, Β(β) = 2,…., Στ(στ) = σ, … Ι(ι) = 10, ΙΑ(ια) = 11…

Οι φθόγγοι: ρ, λ, μ, ν, σ, ζ λέγονται ημιφωνικοί (ως γράμματα λέγονται ημίφωνα), επειδή είναι δυνατόν να μπουν μεταξύ άλλου συμφώνου και φωνήεντος, π.χ.: έκζεμα, άρση, κρότος, κλάσμα, άλμα...

Δίψηφα γράμματα:   ΟΥ(ου), ΑΙ(αι), ΕΙ(ει), ΟΙ(οι), ΥΙ(υι)
Ομοήχα γράμματα: Α(α) = [α],  ΟΥ(ου) = [u],   ...

Τα γράμματα B(b), G(g), D(d), του λατινικού αλφάβητου δεν παριστούν φθόγγους, αλλά  συμπλέγματα φθόγγων, τα:  μπ, γκ, ντ, που στην ελληνική γραφή δε θεωρήθηκε αναγκαίο.
Οι Λατίνοι χρησιμοποιούσαν τα γράμματα b, d, g αντί  για τα mp, nt, ng στις απλές λέξεις: bellum, Graecia, demereo, gario....  και τα  n + p,v,f = mp, mv, mf,    n + t = nt, n +c = nc.... στις σύνθετες: in-perio > imperio, con-pania > compania, con-texto, contempora, con-capio... Παρέβαλε και στην Ελληνική: εκ-στρατεία & Ξέρξης, συν-πονώ > συμπονώ, συν-βαίνει > συμβαίνει...

Με το γράμμα Υ(υ) = [ι]  γράφουμε το φθόγγο [ι] που προέρχεται από ορισμένα φθογγικά πάθη, όπως από τον ιωτακισμό του [ου]: κούπα (cupa) > κύπη, κύπελλο,... και των επιθέτων σε -ις/ος: μακρός & μακρύς, ελαφρός & ελαφρύς..,
Με το γράμμα Υ(υ) = [β/φ] γράφουμε το ληκτικό φθόγγο [β/φ] στις λέξεις «ταυ, ευ», άρα και στα σύνθετα και παράγωγά τους: Eυ-αγγελία, ευ-φορία, ευ-γένεια, ευ-χή, ταυτίζω,.... [Στις υπόλοιπες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε τα γράμματα Β(β) Φ(φ): βάρος, βαθύς, φάρος, φόρος..

Στην αρχή και μέσα στη λέξη [το Σ] προφέρεται κανονικά: σκάλα, σπίτι, στάση, Σταμάτης, σθένος, άσωτη... και στο τέλος τη λέξης σβηστά, λιγότερο ηχηρά απ’ ότι όταν βρίσκεται άλλου, σιγιστικά – απ’ όπου και «σίγμα» (σιγώ): σκάλα, καλός.,

O φθόγγος σ,ς [sic] όταν ακολουθούν οι φθόγγοι: β γ δ μ ν ρ λ καμιά φορά [μόνο;] προφέρεται και ως ζ:

Τα συμπλέγματα: αυ, ευ, ηυ προκύπτουν, όταν το  γράμμα Υ(υ) = [β/φ] μπει αντί του Β(β)/ Φ(φ) ως ληκτικό (εδώ είναι κάτι ως το –ς) στις μονοσύλλαβες λέξεις: ευ (= καλώς) ταυ.. ή ως πρόσφυμα σε κατάληξη -εω, -αω..: οδός > οδε(ύ)ω,  αναπά(υ)ω - αναπα(ύ)ομαι.... Κάτι που διατηρείται και στα σύνθετα  και παράγωγά με αυτά: ευγένεια, ευ-τυχία,  ταυ-τίζω...   [errare humanum est, perseverare diabolicum]

πολλοί νομίζουν ότι τα δίψηφα γράμματα πριν προφέρονταν ως δείχνουν τα στοιχεία τους, ενώ δεν είναι έτσι, αφού τα: ΑΙ(αι), ΕΙ(ει), ΟΙ(οι), ΥΙ(υι) μπαίνουν και αντί των  ομόφωνων Ε(ε), Ι(ι) στην κατάληξη  ορισμένων λέξεων ...

---

[Κι ένα παράθεμα από άλλο βιβλίο του ίδιου, επιγραφόμενο "Ψεύδη για την ελληνική γλώσσα και την ελληνική γραφή", που φωτίζει, πιστεύω, τη νοοτροπία του συγγραφέα:]

"Οι φθόγγοι φωνήεντα σε όλες τις γλώσσες και σ' όλες τις εποχές δεν είναι ούτε 12 ούτε 6 ούτε 7 κ.τ.λ., αλλά 5, οι: [α] [ε] [ο] [ι] [ου]. Απλώς σε πολλές γραφές δεν παρίστανται με ανάλογα γράμματα, αλλά με περισσότερα ή λιγότερα, ανάλογα με το σύστημα."

['Ολες δηλαδή οι γλώσσες, σε όλη της ιστορία της ανθρωπότητας, είχαν και έχουν τα πέντε φωνήεντα της σημερινής ελληνικής, και μόνο αυτά. Το γαλλικό u ή το αγγλικό a (στα man, cat) δεν είναι φθόγγοι φωνήεντα!]

"Διορθωμένο ιουλιανό" ημερολόγιο

Όπως όλοι ξέρουμε -- ή θα έπρεπε να ξέρουμε :-) -- μέχρι και τις αρχές του 20ο αιώνα οι Ορθόδοξες εκκλησίες και οι χώρες όπου επικρατεί η Ορθοδοξία ακολουθούσαν το ιουλιανό ημερολόγιο, που από το Μάρτιο του 1900 είχε 13 ημέρες διαφορά με το γρηγοριανό, που χρησιμοποιούσε η Δύση. Αυτό που ελάχιστοι ξέρουν είναι ότι και σήμερα ακόμη, η Εκκλησία της Ελλάδος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο ισχυρίζονται ότι ακολουθούν όχι το γρηγοριανό ημερολόγιο, παρά το "διορθωμένο ιουλιανό"!

Ως γνωστόν, το ιουλιανό ημερολόγιο -- βασικά δηλαδή το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο, όπως μεταρρυθμίστηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα το 45 π.Χ. βάσει εισηγήσεων του Αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένη και υιοθετήθηκε από την Εκκλησία της Ρώμης και σταδιακά και από όλες τις άλλες χριστιανικές Εκκλησίες, παρεκκλίνει ελαφρά από την αστρονομική πραγματικότητα: το ιουλιανό έτος διαρκεί 365 ημέρες συν μία (τη δίσεκτη) κάθε τέσσερα χρόνια, δηλαδή κατά μέσον όρο 365 ημέρες και 1/4 της ημέρας, ενώ στην πραγματικότητα ο κύκλος των εποχών διαρκεί 11 λεπτά και 14 δευτερόλεπτα (1/128 της ημέρας) λιγότερο.  Το λάθος αυτό, τελείως ανεπαίσθητο στη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής, συσσωρεύτηκε με τους αιώνες και κάποια στιγμή (το 1583) η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έκρινε σκόπιμο να διορθώσει το ημερολόγιο, ορίζοντας ότι τα έτη που τελειώνουν σε 00 (και που στο ιουλιανό ημερολόγιο είναι δίσεκτα, όπως όλα τα έτη που διαιρούνται δια 4) θα είναι δίσεκτα μόνον όταν διαιρούνται διά 400. Έτσι, το 1700, το 1800 και το 1900 δεν λογίστηκαν δίσεκτα στη Δύση, ενώ το 2000 λογίστηκε. Με την ίδια ευκαιρία, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ αφαίρεσε δέκα ημέρες από τον Οκτώβριο του 1583, ούτως ώστε να επανέλθει το ημερολόγιο στην ίδια θέση που ήταν και την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όταν παγιώθηκαν διάφορες λεπτομέρειες του λειτουργικού έτους και ιδίως η ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα. Οι Προτεσταντικές Εκκλησίες ακολούθησαν αργά ή γρήγορα τη γρηγοριανή μεταρρύθμιση (η Αγγλικανική Εκκλησία μόλις το 1752!), οι Ορθόδοξες όμως αρνήθηκαν να συνταχθούν με τον αφορισμένο, σχισματικό, επικατάρατο Πάπα, κι έτσι μπήκε ο 20ός αιώνας με τη Ρωσία και τα Βαλκάνια  ν'ακολουθούν ακόμη το ιουλιανό, του οποίου η διαφορά με το γρηγοριανό είχε στο μεταξύ αυξηθεί (από το Μάρτιο του 1900) σε 13 ημέρες. Γι΄αυτό διαβάζουμε π.χ. ότι ο ο ελληνικός στρατός μπήκε στη Θεσσαλονίκη στις 13/26 Οκτωβρίου 1912 ή ότι ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ δολοφονήθηκε στις 5/18 Μαρτίου 1913.

Οι προφανείς  τεχνικές δυσκολίες που προξενούσε  αυτή η διαφορά την εποχή του τηλεγράφου και του σιδηροδρόμου πίεζαν τα κράτη που ακολουθούσαν ακόμη το ιουλιανό ημερολόγιο να ευθυγραμμιστούν με τη Δυτική Ευρώπη. Για να γίνει όμως αυτό χρειάστηκαν φοβερές ανατροπές: στη Ρωσία, η Οκτωβριανή Επανάσταση (που ονομάζεται έτσι γιατί έγινε στις 25 Οκτωβρίου 1917 με το ιουλιανό ημερολόγιο, εορταζόταν όμως στις 7 Νοεμβρίου με το γρηγοριανό!), στη Σερβία ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και η μετεξέλιξη του μικρού βαλκανικού κράτους σε Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, και στην Ελλάδα η Μικρασιατική Καταστροφή. Πράγματι, το γρηγοριανό ημερολόγιο επιβλήθηκε στη χώρα μας με απόφαση της επαναστατικής κυβέρνησης Πλαστήρα τον Οκτώβριο του 1923.

Οι εθνικές ορθόδοξες εκκλησίες βρέθηκαν έτσι ξεκρέμαστες. Η ρωσική και η σερβική εκκλησία παρέμειναν πιστές μέχρι σήμερα στο ιουλιανό ημερολόγιο και γιορτάζουν λ.χ. τα Χριστούγεννα 13 ημέρες μετά τους περισσότερους άλλους Χριστιανούς και... μετά την κοσμική Πρωτοχρονιά, στις 7 Ιανουαρίου του γρηγοριανού ημερολογίου, η Εκκλησία της Ελλάδος όμως και το Οικουμενικό Πατριαρχείο (που βρισκόταν τότε σε δεινή θέση, φοβούμενο μήπως υπαχθεί και αυτό στην ανταλλαγή των πληθυσμών) ακολούθησαν το παράδειγμα του Ελληνικού Κράτους το Μάρτιο του 1924, μετά από "Πανορθόδοξο Συνέδριο" (όχι σύνοδο!), όπου δεν είχαν εκπροσωπηθεί τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων. Για να μην παραδεχτούν όμως ότι συντάσσονται με τους αφορεσμένους κλπ. παπικούς, επισήμως δέχτηκαν όχι το γρηγοριανό, παρά το "διορθωμένο ιουλιανό" ημερολόγιο!

Πού έγκειται η διαφορά του "διορθωμένου ιουλιανού ημερολογίου" από το διεθνώς εν χρήσει γρηγοριανό;
Όπως είπαμε, δίσεκτα είναι για όλους τα έτη που το νούμερό τους διαιρείται διά 4. Στο γρηγοριανό ημερολόγιο εξαιρούνται τα έτη που διαιρούνται διά 100 αλλά όχι διά 400. Μ'άλλα λόγια, είναι δίσεκτο το 2000 αλλά όχι τα 2100, 2200, 2300, είναι πάλι δίσεκτο το 2400, αλλά όχι το 2500, 2600, 2700, και είναι πάλι δίσεκτο το 2800, αλλά όχι τα 2900, 3000, 3100. Στο "διορθωμένο ιουλιανό" είναι δίσεκτα τα έτη των αιώνων όταν, διαιρούμενα δια 900, αφήνουν υπόλοιπο 2 ή 6. Δηλαδή ποια; Πάλι το 2000 (αφού 20=2*9+2) και το 2400 (αφού 24=2*9+6), και μετά πια... το 2900 αντί του 2800, το 3300 αντί του 3200, το 3800 αντί του 3600, το 4200 αντί του 4000 κ.ο.κ!
Αυτό είναι όλο! Θα υπάρξει δηλαδή μιας ημέρας διαφορά ανάμεσα στις Ορθόδοξες και τις άλλες Εκκλησίες τον 29ο αιώνα (αυτό θα πει μακρόπνοος σχεδιασμός!), θα επανέλθει ο συγχρονισμός από το Μάρτιο του 2900 και μέχρι το 3200, θα υπάρξει πάλι μιας μέρας διαφορά τον 33ο αιώνα κ.ο.κ.

Παραθέτω από μια ορθόδοξη ιστοσελίδα:
"Σαφώς δηλούται από την Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά αποδεικνύεται και επιστημονικά, ότι δεν απεδέχθη τη διόρθωση των Λατίνων, αλλά δέχτηκε τη διόρθωση των Ορθοδόξων αστρονόμων, που της προτάθηκε και εισήγαγε νέο ημερολόγιο (διορθ. Ιουλιανό), κατά πολύ ακριβέστερο του Γρηγοριανού. Το ότι μέχρι το 2800 η διόρθωση ομοιάζει με εκείνη του Γρηγοριανού δεν συνηγορεί για την ταυτοποίησή τους. Μετά το 2800 γίνεται εμφανής η διαφορά. Έτσι, το 2800 την ίδια ημέρα, το Ιουλιανό ημερολόγιο θα δείχνει 10 Φεβρουαρίου, το Γρηγοριανό 29 Φεβρουαρίου και το διορθ. Ιουλιανό 1 Μαρτίου, δεδομένου, ότι τόσο το Ιουλιανό, όσο και το Γρηγοριανό θεωρούν το 2800 ως δίσεκτο, ενώ το διορθ. Ιουλιανό όχι, καθότι θεωρεί δίσεκτο το 2900, αντίθετα με τα άλλα δύο ημερολόγια."

Και ρωτώ: υπάρχει έστω και ένας λογικός άνθρωπος που να πιστεύει ότι άμα έρθει η ώρα, η 29η Φεβρουαρίου δηλαδή του 2800, και δεν έχει επέλθει ως τότε ούτε η Δευτέρα Παρουσία ούτε η Ένωση των Εκκλησιών, ο ορθόδοξος κόσμος θα αποφασίσει να παρεκκλίνει κατά  μία ημέρα από τον υπόλοιπο, γιατί έτσι θα έχει αποφασίσει ένα κατ'όνομα μόνον πανορθόδοξο συνέδριο 900 χρόνια πριν;

Αλλά η αστρονομική ακρίβεια; θ'αντιτείνει ίσως κάποιος. Ναι, πράγματι· το "διορθωμένο ιουλιανό"  είναι ακριβέστερο από το γρηγοριανό, με την έννοια ότι το γρηγοριανό έχει ετήσιο σφάλμα 26 δευτερολέπτων, ενώ το ετήσιο σφάλμα του διορθωμένου ιουλιανού είναι μόλις 3 δευτερολέπτων.  Σε ΤΡΕΙΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΑ δηλαδή από σήμερα, το γρηγοριανό θα έχει συσσωρεύσει μιας ημέρας σφάλμα -- αν βέβαια έχει μείνει σταθερή ως τότε και η διάρκεια της περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο και η διάρκεια της περιστροφής της Γης γύρω από τον άξονά της. Αλλά λόγω διάφορων φαινομένων (τριβής, παλιρροιών, πτώσης μετεωριτών, θερμοπυρηνικών διεργασιών στον Ήλιο...) και οι δύο αυτές διάρκειες μεταβάλλονται με τις χιλιετίες. Είναι λοιπόν αστείο να σχεδιάζουμε από τώρα να διασπάσουμε το 2800 την ημερολογιακή ενότητα του χριστιανικού κόσμου  -- αλλά και του υπόλοιπου, που για προφανείς ιστορικούς λόγους χρησιμοποιεί για κοσμικούς σκοπούς το γρηγοριανό ημερολόγιο -- για λόγους όχι μόνο άσχετους με την Ορθόδοξη πίστη ή την παράδοση, παρά ούτε καν θεμελιωμένους σε ακλόνητη αστρονομική βάση!

Σε ένα σημείο φυσικά διαφέρει ουσιαστικότατα το ημερολόγιο των Ορθόδοξων Εκκλησιών και χωρών  από το γρηγοριανό: στον υπολογισμό του Πάσχα, που (όπως εξηγήσαμε σε άλλη ανάρτηση) εξακολουθεί να γίνεται με το ιουλιανό ημερολόγιο, με αποτέλεσμα συχνά (π.χ. φέτος) να πέφτει Μάη μήνα, ανατρέποντας διάφορες λεπτομέρειες της καθιερωμένης τάξης του λειτουργικού ημερολογίου. Σ'αυτό (και μόνο σ'αυτό) έχουν κάποιο δίκιο οι παλαιοημερολογίτες, οι συνεχιστές δηλαδή εκείνων των Ορθοδόξων που δεν ακολούθησαν τη μεταρρύθμιση του 1924 -- θα έπρεπε να είχε μεταρρυθμιστεί μαζί και το Πασχάλιο...