21 Φεβ 2018

Χασάπικες ετυμολογίες

Από το εξαιρετικό ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου "Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία", με αφορμή κάποιους διαξιφισμούς Γιάννη Χάρη -- Γιώργου Κιμούλη στην εφημερίδα των Συντακτών:

Κάποιος που κάνει τα πρώτα πρώτα του ετυμολογικά βήματα, διαπιστώνει ας πούμε ότι γεωμετρία λέγεται η επιστήμη που μετράει τη γη, κι ύστερα πηγαίνει ένα βήμα πιο πέρα, βρίσκει ότι ναυμαχία λέγεται η μάχη ανάμεσα σε πλοία, από το αρχαίο ναυς, που το βρίσκει και στο ναυάγιο, από το ναυς που ήδη το έμαθε και από το αρχαίο ρήμα «άγνυμι» που θα πει «σπάω», που το βρίσκει και στο κάταγμα.
Κάθε τέτοια μικροανακάλυψη προκαλεί ένα ευχάριστο ξάφνιασμα. Οπότε, είναι λογικό να θέλουμε να εφαρμόσουμε τα καινούργια μας εργαλεια σε ακόμα περισσότερες λέξεις. Αλλά δεν είναι όλες οι λέξεις σύνθετες ή δεν φαίνονται με γυμνό μάτι τα συστατικά τους μέρη, κι έτσι ο αρχάριος ερασιτέχνης ετυμολόγος προσπαθώντας να ανατάμει όλες τις λέξεις με τον ιδιο τρόπο, απλούστατα τις σφάζει, όπως θα μας έσφαζε ένας αυτοδίδακτος χειρούργος αν τον αφήναμε να μας εγχειρίσει.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, τον καιρό που η μελέτη των γλωσσών ήταν ακόμα στα σπάργανα, προσπάθησαν να ετυμολογήσουν τις λέξεις με βάση τις ιδιότητές τους -και τις περισσότερες τις έσφαξαν. Ο Κρατύλος του Πλάτωνα είναι γεμάτος με τέτοιες χασάπικες παρετυμολογίες.
Συνιστώ να διαβάσετε όλο το άρθρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια: