12 Οκτ 2007

ΠΑΛΙΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ

Μικρός, όταν ακόμα προσπαθούσα να καταλάβω τον κόσμο και διάβαζα ό,τι μου έπεφτε στα χέρια, σκόνταφτα φυσικά συχνά σε πράματα που δεν καταλάβαινα, και μου δημιουργούνταν διάφορες απορίες. Πολλές απ' αυτές κατάφερνα, ψάχνοντας ή ρωτώντας, να τις λύσω, ενώ άλλες έμεναν άλυτες. Μου συνέβη αρκετές φορές στη ζωή μου, πολλά χρόνια μετά, να βρω τυχαία μπροστά μου την απάντηση σε κάποιες απ' αυτές τις παιδικές απορίες. Τώρα δε, που χάρη στο Διαδίκτυο βρίσκει κανείς ό,τι ζητήσει για τα πιο απίθανα θέματα, συχνά ξαναψάχνω - και ώ του θαύματος, κάπου βρίσκεται η απάντηση!
Ώρες-ώρες σκέφτομαι ότι άμα λύσω όλες μου τις άλλες παιδικές απορίες, θα είμαι πια ώριμος να πεθάνω - ώστε να μου λυθεί και η τελευταία και σπουδαιότερη: τί υπάρχει μετά; Μόνο που αν, όπως είναι πιθανότατο, δεν υπάρχει τίποτε, δεν θα το μάθω!
Οι άλλες όμως παιδικές μου απορίες δεν είχαν τίποτε το αμπελοφιλοσοφικό. Επρόκειτο για πάρα πολύ συγκεκριμένα πράματα. Φέρ’ ειπείν:

Απορία πρώτη: Γιατί η οδός Μάρνη είναι λοξή, αντίθετα με όλες σχεδόν τις παρόδους της Πατησίων;
Απάντηση: Διότι ακολουθεί το ρού παλιού ρέματος της περιοχής, του ρέματος της Βάθειας, όπως το λέει ο Ροΐδης, ή του Κυκλοβόρου, όπως το λέει ο Guide Bleu της Ελλάδας, έκδοση 1955.
Σχόλια: Η εν λόγω έκδοση του Guide Bleu είναι περιβόλι. Αναφέρει ως joli village (όμορφο χωριό!) την Κολοκυθού, συνιστά ως έναν τρόπο να πάει ο περιηγητής στο Δαφνί τη διαδρομή με τα πόδια κατά μήκος της Ιεράς Οδού, και στο χάρτη της Αττικής βάζει, εκτός από το σιδηρόδρομο του Λαυρίου (που λειτουργούσε ακόμα), και το Chemin de fer des carrières, ήτοι το τρένο των λατομείων του Διονύσου (που όντως υπήρξε, αλλά στη δεκαετία του 1920!).

Απορία 2: Γιατί στο "Διαρκές ημερολόγιον" του Καζαμία Αστέρος χρησιμοποιούνται 7 διαφορετικά γράμματα (τα γράμματα Δ Ι Α Ρ Κ Ε Σ) για τους διάφορους αιώνες στη στήλη του ιουλιανού ημερολογίου, αλλά μόνο 4 γράμματα (Κ Ε Δ Α) στη στήλη του γρηγοριανού;
Απάντηση: Διότι στο ιουλιανό ημερολόγιο, 100 χρόνια (εκ των οποίων τα 25 είναι αναγκαστικά δίσεκτα) αποτελούνται από 100×365+25=36525 ημέρες, ήτοι 5218 εβδομάδες παρά μία ημέρα, και έτσι σε κάθε αιώνα οι μέρες πάνε μια μέρα πίσω από ό,τι στον προηγούμενο· μ'άλλα λόγια, αφού η αποφράς 29η Μαΐου 1453 ήτανε Τρίτη, η 29/5/1553 θα ήταν Δευτέρα, η 29/5/1653 Κυριακή κ.ο.κ., και μόνον 7 αιώνες αργότερα, η 29/5/2153 θα ξανάπεφτε Τρίτη. Απεναντίας, στο γρηγοριανό ημερολόγιο, όπου τα έτη των εκατοντάδων (1600, 1700 κλπ.) δεν είναι δίσεκτα παρά μόνο αν διαιρούνται διά 400, τρεις αιώνες στους τέσσερις έχουν 5218 εβδομάδες παρά δύο ημέρες, και έτσι οι ημερομηνίες επανέρχονται κάθε 400 χρόνια τις ίδιες μέρες της εβδομάδας. Μ' άλλα λόγια, στο γρηγοριανό ημερολόγιο οι αιώνες δεν μπορούν ν'αρχίζουν οποιαδήποτε μέρα της εβδομάδας: αφού δηλαδή η 1/1/1701 ήταν Σάββατο, μοιραία η 1/1/1801 ήταν Πέμπτη, η 1/1/1901 Τρίτη, η 1/1/2001 Δευτέρα, και η 1/1/2101 πάλι Σάββατο, και κανένας αιώνας - αν δεν ξαναμεταρρυθμιστεί το ημερολόγιο - δεν θα αρχίζει πια Τετάρτη, Παρασκευή ή Κυριακή.
Σχόλιο: Τον Καζαμία Αστέρος με το "Διαρκές ημερολόγιον" τον έπιασα στα χέρια μου το 1960, εφτά χρονών δηλαδή, ενώ την εξήγηση την έμαθα σχεδόν σαραντάρης πια, το 1991, φυλλομετρώντας τα Amusements in Mathematics του Dudeney!

Δεν υπάρχουν σχόλια: